ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ CANNABINAUTISM

Προκλινικός έλεγχος της αποτελεσματικότητας αγωνιστών και ανταγωνιστών του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος σε ζωικό μοντέλο αυτισμού - Επίμυς Fmr1 KO

Το έργο CANNABinAutism είναι μία συνεργασία μεταξύ ελληνικών ερευνητικών φορέων και επιχειρήσεων που σκοπεύει στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αγωνιστών και ανταγωνιστών του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος σε ζωικό μοντέλο του αυτισμού.

Θα χρησιμοποιηθεί γενετικό μοντέλο αυτισμού επίμυος Fmr1 knock out (KO), το οποίο βασίζεται στο αξιόπιστο μοντέλο αυτισμού Fmr1KO στον μυ. Αυτή η γενετική τροποποίηση στον επίμυ αποτελεί πρόσφατη κατάκτηση της γενετικής, δεδομένου ότι μέχρι πρότινος τέτοιες τροποποιήσεις ήταν εφικτές μονάχα στον μυ.

Θα διερευνήσουμε το βιοφαινότυπο του συγκεκριμένου προκλινικού μοντέλου αυτισμού εστιάζοντας στο ενδοκανναβινοειδές και στο γλουταματεργικό σύστημα νευροδιαβίβασης, καθώς και στους σχετιζόμενους μηχανισμούς πλαστικότητας του εγκεφάλου, με συμπεριφορικές, ηλεκτροφυσιολογικές, κυτταρικές και μοριακές προσεγγίσεις.

Θα αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα εκχυλισμάτων βιομηχανικής κάνναβης, απομονωμένων φυτοκανναβινοειδών και συνθετικών κανναβινοειδών για την τροποποίηση αυτού του ενδοφαινότυπου και την ανάσχεση της συμπτωματολογίας αυτισμού, όπως αυτή προσομοιώνεται με τη χρήση του πειραματικού μοντέλου επίμυος Fmr1KO.

Ο αυτισμός είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αδυναμία ανάπτυξης ολοκληρωμένων κοινωνικών επαφών και συναισθηματικών σχέσεων, καθυστέρηση στη ανάπτυξη του λόγου, γνωστικά ελλείμματα, στερεοτυπικού χαρακτήρα συμπεριφορά, υπερβολική απόκριση σε αισθητικά ερεθίσματα και συν-νοσηρότητα με νευρολογικές παθήσεις. Τα ποσοστά επιπολασμού της νόσου στον παιδικό πληθυσμό είναι υψηλά, με 1 στα 1000 παιδιά να υποφέρουν από αυτισμό, στην πλειοψηφία τους αγόρια.

Η φαρμακολογική θεραπευτική παρέμβαση στον αυτισμό έχει μικρή αποτελεσματικότητα, κυρίως λόγω της ελλιπούς γνώσης για το νευροβιολογικό υπόστρωμα της νόσου, εστιάζοντας στη χρήση αντιψυχωσικών φαρμάκων λόγω της κατασταλτικής τους δράσης στη συμπεριφορά. Όμως, προκλινικές μελέτες προτείνουν ότι το ενδοκανναβινοειδές σύστημα πιθανόν εμπλέκεται στην συμπτωματολογία του αυτισμού, ενώ κλινικές παρατηρήσεις υποδεικνύουν ότι εκχυλίσματα κάνναβης πλούσια σε κανναβιδιόλη (CBD) δύναται να είναι αποτελεσματικά για τα αυτιστικά παιδιά.

Το έργο CANNABinAutism βασίζεται σε αυτά τα ευρήματα και σκοπεύει, μέσω της συγκρότησης μιας διεπιστημονικής ομάδας έμπειρων ερευνητών, να προσδιορίσει την επίδραση συγκεκριμένων φαρμακολογικών χορηγήσεων κανναβινοειδών (εκχυλίσματα κάνναβης συγκεκριμένης σύνθεσης σε CBD και Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη (ΤΗC), απομονωμένα φυτοκανναβινοειδή (CBD) ή συνθετικά κανναβινοειδή) στην εμφάνιση συμπτωματολογίας που προσομοιάζει τον αυτισμό στον επίμυ Fmr1KO.

Τα εκχυλίσματα κάνναβης και τα φυτοκανναβινοειδή θα παραχθούν από τρεις ποικιλίες βιομηχανικής κάνναβης με χαμηλά επίπεδα THC, και με ενδιάμεσα ή υψηλά επίπεδα CBD. Θα εφαρμοστούν «πράσινες» προσεγγίσεις για την καλλιέργεια, απομόνωση και ανάλυση των προϊόντων βιομηχανικής κάνναβης (εκχυλισμάτων ή καθαρών ουσιών) που θα παραχθούν σε εργαστηριακή και σε πιλοτική κλίμακα.

Συνεταίροι υλοποίησης:

1. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, Εργαστήριο Φαρμακολογίας.

2. ΚΑΝΝΑΒΙΟ ΚΟΙΝΣΕΠ

3. PHARMAGNOSE Α.Ε.

4. Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Ιατρικής 5. Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών – Κέντρο Βασικής Ερευνάς

6. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Σχολή Επιστημών Υγείας

Ο ρόλος της Κannabio στο CANNABinAutism

Η ΚΑΝΝΑΒΙΟ είναι υπεύθυνη για την παραγωγή και προμήθεια τριμμένου ανθού (αποξηραμένες θηλυκές ταξιανθίες) βιολογικής κάνναβης και για τη σύνταξη μιας έκθεσης αξιολόγησης σχετικά με την ενδεδειγμένη καλλιεργητική πρακτική, τη διαχείριση και την απόδοση τριών ποικιλιών βιομηχανικής κάνναβης: της ενταγμένης στον κατάλογο της Ε.Ε. ποικιλίας και δύο ακόμη ποικιλιών πλούσιων σε κανναβιδιόλη. Θα συμβάλλει επίσης στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου.

H ΚΑΝΝΑΒΙΟ καλλιέργησε βιομηχανική κάνναβη τις καλλιεργητικές περιόδους καλοκαίρι 2020 (θερισμός Αύγουστος 2020), καλοκαίρι 2021 (θερισμός Αύγουστος 2021) και καλοκαίρι 2022 (θερισμός Αύγουστος 2022), και παρείχε στους εταίρους τριμμένες θηλυκές ταξιανθίες βιολογικής κάνναβης, αφού αφαιρέθηκαν πρώτα οι σπόροι και τα στελέχη. 

Καλλιεργήθηκαν τρεις ποικιλίες βιομηχανικής κάνναβης ευρωπαϊκής προέλευσης:  η Γαλλική ποικιλία Futura75 καθώς και οι Ουγγαρέζικες ποικιλίες Tiborszallasi και Kompolti, και οι τρεις ενταγμένες στον κατάλογο σπόρων της ΕΕ. Μια παρέκκλιση από την αρχική πρόταση είναι το γεγονός ότι δεν μπορέσαμε να καλλιεργήσουμε ποικιλίες εκτός καταλόγου ΕΕ (με υψηλή περιεκτικότητα σε Κανναβιδιόλη – CBD), καθώς αυτές τέθηκαν εκτός πλαισίου αδειοδότησης με την υπ αριθμ. 1033/364487/30-12-2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ 6021/Β/2020), η οποία αντικαθιστά την αριθμ. 982/88573/22-4-2019 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1444/Β/2019) σχετικά με την καλλιέργεια ποικιλιών βιομηχανικής κάνναβης εντός κοινοτικού καταλόγου και καταργεί την αριθμ. 981/88525/22-4-2019 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1445/Β/2019) για την καλλιέργεια ποικιλιών βιομηχανικής κάνναβης εκτός καταλόγου ΕΕ.

Την καλλιέργεια ακολούθησε η χειρωνακτική και μηχανική συγκομιδή ταξιανθιών, η αποξήρανσή τους σε ειδικά διαμορφωμένες αποθήκες, καθώς και η μελέτη των αλληλεπιδράσεων γονότυπου-περιβάλλοντος αναφορικά με την αύξηση, την απόδοση και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος (θηλυκές ταξιανθίες).

Πιο συγκεκριμένα, η ΚΑΝΝΑΒΙΟ συνέλεξε τους ανθούς της βιομηχανικής κάνναβης (κόψιμο κύριας ταξιανθίας 30 εκατοστά περίπου από την κορυφή, καθώς και τις μικρότερες ταξιανθίες από τις διακλαδώσεις) χειρωνακτικά και με τη χρήση ενός ειδικού μηχανήματος συλλογής ταξιανθιών (διαμορφωμένος συρόμενος συλλέκτης λεβάντας).

Κατόπιν οι ανθοί μεταφέρθηκαν σε μεγάλους σάκους (big bags) σε ειδικά διαμορφωμένες αποθήκες όπου κρεμιούνται ανάποδα (ανθοί Α ποιότητας για τσάι) ή απλώνονται σε ειδικά ξύλινα πλαίσια (Ανθοί Β ποιότητας για βιομάζα). Οι χώροι αερίζονται επαρκώς με τη χρήση μεγάλων ανεμιστήρων και η φυσική ξήρανση ολοκληρώνεται σε πέντε ημέρες περίπου. Η θερμοκρασία εντός της αποθήκης είναι από 28-32^oC και η μέση υγρασία 40-50%.

Στη συνέχεια οι ανθοί Β’ ποιότητας στέλνονται σε τριβείο αρωματικών φυτών με βιολογική πιστοποίηση, όπου τρίβονται σε διάσταση 2 χιλιοστών και διαχωρίζονται από τα στελέχη, τα κλαριά και τους σπόρους. Το τελικό προϊόν είναι τριμμένη και διαχωρισμένη φυτική βιομάζα με περιεκτικότητα σε Τετραϋδροκανναβινόλη (THC) κάτω του 0.2% και υγρασία περίπου 8-10%.

Οι τρεις ποικιλίες φέρουν διαφορετικά ποσοστά περιεκτικότητας σε Κανναβιδιόλη (CBD), η Futura75 και η Kompolti κυμαίνονται στο 4-5% και η Tiborszallasi κυμαίνεται στο 5-6%. Συνολικά παραδόθηκαν στους εταίρους του έργου οι παρακάτω πρώτες ύλες κάνναβης (αποξηραμένες θηλυκές ταξιανθίες):

• 60 κιλά τριμμένης βιομάζας βιομηχανικής κάνναβης, ποικιλίας Futura75.

• 60 κιλά τριμμένης βιομάζας βιομηχανικής κάνναβης, ποικιλίας Tiborszallasi.

• 30 κιλά τριμμένης βιομάζας βιομηχανικής κάνναβης, ποικιλίας Kompolti.

H ΚΑΝΝΑΒΙΟ ΚΟΙΝΣΕΠ θα αξιοποιήσει τα αποτελέσματα της μελέτης σε όλα τα επίπεδα (καλλιέργεια συγκομιδή, αποξήρανση και φροντίδα ως προς τη άρτια διατήρηση της πρώτης ύλης) με σκοπό τη μελλοντική ανάπτυξη προϊόντων υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας. Επιπλέον, θα προτείνει ένα σαφές πλαίσιο για τη βέλτιστη καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης και, σε δεύτερο επίπεδο, για την επίτευξη συγκεκριμένης και επαναλήψιμης περιεκτικότητας σε φυτοκανναβινοειδή (βλέπε Kανναβιδιόλη-CBD), γεγονός που θα ενισχύσει πολλαπλασιαστικά την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας.

Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ, Πρόσκληση «ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» Β’ ΚΥΚΛΟΣ.